Czym jest emalia? Krótka historia emaliowania
Emaliowane naczynia i przedmioty większości z nas kojarzą się z latami 60. i 70. minionego wieku. Tymczasem sztuka zdobienia i utrwalania przedmiotów użytku codziennego jest starsza niż myślimy. Poznaj historię emaliowania (czyli techniki wykańczania elementów emalią), która jest zaskakująca i niezwykle ciekawa. Jesteśmy pewni, że już nigdy więcej nie spojrzysz na swój kubek tak samo!
Emalia w starożytności – czyli o początkach
Początki emalii to czasy starożytne. Znali ją starożytni Egipcjanie – inkrustowali emalią medaliony i drogocenną biżuterię. Emaliowanie tak pojęte to jedna z najstarszych metod zdobniczych na świecie. Sproszkowane surowce mineralne (piasek, glina, kreda z dodatkiem topnika – boraksu i pigmentów mineralnych) nanoszono na przedmioty złote i miedziane, a następnie wypalano w temperaturze 800 – 900 oC otrzymując trwałe, piękne, kolorowe powłoki.
Do XVII wieku postępuje rozwój emalii dekoracyjnej (dzisiaj określalibyśmy ją jako jubilerską), polegający na udoskonalaniu nanoszenia kolorowych warstw emalii (emalia komórkowa – przegródkowa; emalia żłobkowa; emalia limuzyńska -malarska, emalia węgierska –drutowa).
Przełom w stosowaniu techniki emaliowania
Dopiero XVIII wiek przynosi nowe rozwiązania technologiczne i zastosowanie emalii jako warstwy ochronnej na stal lub żeliwo. Szwedzki chemik Sven Rinmann, około roku 1782 przeprowadza próby ochrony żelaza przez pokrywanie emalią. W roku 1799 Anglik Samuel Sandy Hickling patentuje swoją metodę ochrony metalowych naczyń szklistą warstwą. Od tego momentu następuje gwałtowny rozwój tej gałęzi przemysłu. Emalia trafia do szerokiego użytku do produkcji naczyń stołowych, garnków, elementów sanitarnych, tablic i szyldów odpornych na warunki atmosferyczne. Elementy metalowe i żeliwne które można wytłoczyć pokrywane są kolejnymi warstwami emalii, które po zeszkliwieniu w temperaturach 800C-900C nadają naczyniom inne własności. Są odporne na zarysowania, ścieranie, na kwasy i substancje chemiczne, są kolorowe i estetyczne.
XVIII i XX wiek do lat 70-tych to rozwój tej gałęzi przemysłu i produkcja na szeroką skalę. Koniec wieku XX wraz z pojawieniem się nowych technologii, taniej produkcji naczyń wielowarstwowych kompozytowych ze stali nierdzewnej, masowej produkcja porcelanowych i porcelitowych naczyń oraz nowe rodzaje tworzyw sztucznych spowodowały zmniejszenie popytu na naczynie emaliowane.
Niespodziewany renesans emalii
Aktualnie odkrywamy emalię na nowo. Coraz więcej osób sięga po naczynia, a także przedmioty użytkowe wykonane techniką emaliowania. Z czego to wynika? Z pewnością ma na to wpływ odwrót od wysokiej konsumpcji. Wybór przedmiotów wykonanych z trwałych materiałów wpisuje się w wartości zbilansowanego rozwoju i stylu życia w poszanowaniu środowiska naturalnego. Co będzie w przyszłości? Liczymy, że znajdą się w niej nasze emalie.